Tüp bebek tedavilerinde kadın yumurtalıklarında bulunan yumurta kesecikleri ilaç uygulaması ile uyarılırlar. Bu uygulamada kullanılacak tedavi seçenekleri, ilaçlar ve dozları kişisel olarak değişkenlik gösterse de belli bir prensip çizelgesi takip edilir.

Kadınlar doğurgan çağa geldiklerinde her ay 24 saat yaşayabilecek yumurtasını seçer, büyütür ve spermle buluşabilmesi için karın boşluğuna bırakır. Beraberinde seçilemeyen ve büyüyemeyen diğer yumurtalar kaybedilir. Bu kaybedilen yumurta sayısı yaş ilerledikçe azalır. Tüp bebek tedavilerinde ilacın hedef aldığı yumurta kesecikleri bu kaybedilecek olanlardır aslında.

Yumurta uyarma tedavileri günümüzde çok sıklıkla adet kanamasının 2 ya da 3. Gününde başlar. Buna kısa ya da antagonist protokol adı verilir. Adet kanamasının 20-21. Gününde başlayan uzun protokol tedavileri de benzer prensiptedir. Tedaviye başlama günü olarak bir önceki adetten ilaç uygulamaları planlanır. Tedavi protokolleri hastaya özgü seçilir.

Kullanılan ilaçlar vücudun sentezlediği hormonların benzerdir ve uygulama şekli enjeksiyon yani iğne iledir. Bu iğneler cilt altına, hasta ya da yakını tarafından kolaylıkla uygulanabilir. Tercihe göre hasta sağlık kuruluşlarında da ilaçlarını reçete göstererek kolaylıkla yaptırabilir.

İğneler günlük olarak uygulanır. Uygulama saatleri hastaya uygun, kontrol saatlerini aşmayacak şekilde planlanmalıdır.

İlk ilaç uygulamasının hasta takibinin yapıldığı merkezde, sağlık personeli tarafından, eğitim verilerek yapılması ideal olandır. Ayrıca günlük uygulamaların hasta tarafından takibinin sağlanabilmesi için yazılı bir doküman verilmesi de önemlidir.

İlk ilaç uygulamasında uygunluğu ve dozu belirlemek için idrar kesesi boşken kadın doğum doktoru tarafından vajinal ultrason yapılır. Adet kanamasının devam ediyor olması kadınları huzursuz etse de en iyi görüntü vajinal ultrasonla sağlanır. Ancak bazı özel durumlarda; bakire olan yumurta dondurma hastaları ya da muayene zorluğu çeken vajinismus hastalarında kontroller karından bakılan ultrason ile yapılabilir.

Kontrol sıklığı hastanın yapısına bağlıdır. Ama genelinde ilk uygulama gününden 4-5 gün sonra ve sonrasında gün aşırı olmak üzere 3-4 muayene yumurta takibinde finale gelmek için yeterlidir. Ultrason muayenelerinde büyüyen foliküller ölçülüp not edilirken rahim kalınlaşması da takip edilir. Her kontrolden sonra hastanın ihtiyaç duyduğu ilaçlar ve dozları doktor tarafından planlanır.

Ultrason kontrolleriyle beraber büyüyen foliküllerin içinde yumurta olasılığını bilebilmek için kanda estrodiol, progesteron gibi hormon seviyelerine bakılabilir. Kan tetkik sıklığı doktorun pratiğiyle ve hastanın özelliğine göre değişkenlik gösterebilir.

Yumurta uyarma tedavileri ortalama 8-12 gün sürer ve yeterli kabul edilen folikül boyutu 18 mm ve üzerine geldiğinde olgunlaştırma (çatlatma) iğnesi ve yumurta toplama (opu) için saat planlaması yapılır. Tedavi sırasında uygulanana tüm ilaçlar çok önemlidir. Aksaması durumunda tedavinin iptaline kadar gidebilir. Ancak çatlatma iğnesi en kritik iğnedir ve mutlaka hastaya belirtildiği saatte, dakika şaşmadan yapılmalıdır.

Yumurtalıklarda foliküllerin hedeflenen büyüklüğe ulaşmasıyla çatlatma iğnesi yapılır ve bu işlemi takiben 34 – 36 saat kadar sonra yumurta toplama işlemine başlanır. Yumurta toplama işlemi vajinal ultrasonografi eşliğinde yapılır.

Kadın jinekolojik muayene pozisyonuna alınır. Hastaya lokal anestezi uygulanır. Lokal anesteziyi tolere edemeyenler için işlem genel anestezi altında da yapılabilir. Vajen temizliği sonrasında vajinaya lokal anestezi uygulanır ve ultrasonografi aşamasına geçilir. Prob üzerinde bulunan, kılavuz içine geçirilen iğne yardımıyla yumurtalıklara ulaşılır. Her folikül içerisine girilerek özel aspiratör yardımıyla boşaltma işlemi yapılır. Alınan folikül sıvısı laboratuvara yollanır ve yumurta içerme durumu mikroskobik olarak incelenir.

Alınan sıvının yumurta hücresi içermesi durumunda bu yumurta hücresi alınır. Eğer folikülden yumurta elde edilememiş ise folikül boşluğu yıkanır ve içerisinde yumurta kalmış olma ihtimali göz önüne alınarak foliküller aspire edilir.

Her iki yumurtanın da aspire edilmesi yaklaşık olarak 15 – 20 dakika sürer. Bu işlemlerin sonrasında ise hasta dinlenme odasına alınır.

Bazı durumlarda ise folikül sayısı fazla olsa da buna karşın folikül içerisinde yumurta hücresi bulunmaması durumudur. “Boş Folikül Fendromu” adı ile anılan bu durumda hastaya HCG yaptırılır ve 24 saat sonra OPU işlemini diğer yumurtalıkta tekrarlanır.

Yumurta toplama günü sperm verme sırasında dikkat edilmesi gerekenler 

İşlem öncesi erkeklerin 3 – 5 gün kadar kendilerini cinsel perhize uygun yaşamaları gerekmektedir.

Yumurta toplama günü erkek,  09.00 – 10.00 saatleri arasında sperm örneğini laboratuvara verir. Klinik şartlarında mastürbasyonla örnek vermek istemeyen erkekler, sperm örneğini evde elde edip laboratuvara getirebilirler. Örnek oda sıcaklığında, ışığa maruz kalmaksızın saklanmalı ve 30-45 dak içinde laboratuvara teslim edilmelidir.

Semende sperm bulunmaması gibi durumlarda aspirasyon ya da biyopsi ile testislerden sperm örneğinin alınması söz konusu olabilir. Bu işlem, yumurta toplama günü öncesi ya da yumurta toplama gününde uzman üroloji hekimi ile gerçekleştirilir.

Hastaya progesteron içeren; Crinone Jel veya Progestan kapsül yumurta toplama işlemi gününde başlanır. Bunun amacı rahim içi tabakasının embriyonun yerleşmesi için elverişli hale getirilmesidir. Progesteron uygulaması gebelik oluşmuşsa 10. gebelik haftasına kadar devam eder.

Yumurta toplama işlemi sonrasında nelere dikkat edilmelidir?

• Hastanın bir gün süreyle evde istirahat etmesi gerekir.
• Bir gün süreyle araba kullanmamak ve acil ihtiyaç olmadıkça gündelik hayattaki işe  başlamamak yerinde olur.
• Sigara ve alkolden bu süreçte uzak durulmalıdır.
• 1 gün sonrasında duş ya da banyo alınabilir.
• Cinsel ilişkiye girilmez.
• Parasetomol ve türevi ağrı kesici kullanımı serbesttir.

Embriyo seçimi denildiğinde gebelik beklentisi en yüksek olan embriyo adayın transfer için seçimi akla gelmeli. Peki bunu hangi kriterlere göre yapıyoruz?

Hastanın yaşı, tüp bebek tedavi sebebi ve tedavi deneme sayısı oldukça önemli üç kriterdir.

Tedaviyle elde edilen yumurta sayısı ve kalitesine bağlı olarak elimizde kaç embriyo oluşacağını baştan tahmin etmek güçtür. Bu nedenle bu kriterler çok kişiselleşmiş olmak zorundadır.

Embriyo transfer sayısındaki kısıtlama nedeniyle gelişen teknolojiden yardımı yardım almak kaçınılmazdır. Hele de tekrarlayan tedavi başarısızlıklarında embriyo üzerinde detaylı incelemeler şart olmaktadır.

Embriyom kaçıncı gün transfer edilmeli?

Bu kritik sorunun cevabı gene kişiseldir. Embriyo oluştuktan sonra 2-3 ya da 5. gün embriyo transferleri yapılabilir. İdeal olan 5. gün yani blastokist aşamasındaki embriyonun transferi olsa da her zaman bu aşamaya gelmeyen ama gebelik getiren 2. ve3. gün embriyoları da vardır.

Embriyoma genetik test yapılsın mı?

Embriyolar bazen görüntü olarak sağlıklı olsalar da yapılan biyopsiler sonrası gelen genetik sonuçlar şaşırtıcıdır. Bu nedenle tedavinin başında anne ya da baba adayından aktarıldığı bilinen bir yapısal bozukluk ya da tek gen hastalığı varsa mutlaka embriyoya genetik tanı yapılması gerekir. İleri kadın yaşında, tekrarlayan gebelik kaybı ya da tekrarlayan düşüklerde, spermde aşırı derecede bozukluk olduğunda da embriyo seçiminde daha başarılı gebelik sonucuna ulaşabilmek için genetik tanı önerilir.

Embriyoma genetik tanı hangi yöntemle yapılsın?

Embriyolara genetik tanının genel adı PGS-PGD yani standart tarama veya tanıdır. FISH yöntemi kullandığımızda embriyonun 3. günü blastomer biyopsisi yapılır ve sınırlı sayıda kromozom hakkında bilgi verir. Aynı tedavi seansında sağlıklı embriyo bulunması durumunda 2 gün içinde, yani embriyo blastokist aşamasına geldiğinde transfer yapılabilir. Diğer yöntemde ise önce embriyonun blastokist yani 5. Güne ulaşması beklenir, embriyodan daha küçük bir örnek alınır ve daha fazla sayıda kromozom hastalığı hakkında bilgi verir. Bu yöntemi daha sık kullanmaktayız ve uygulamanın adına göre ACGH ya da NGS adını vermekteyiz. Bu yöntemde daha sıklıkla embriyoları dondurup, rahmi dinlendirip, genetik sonuca göre sağlıklı olan embriyoyu bir ay sonraki adet kanamasındaki hazırlıkla transfer etmekteyiz.

Embrioskop farklılık yaratır mı?

Embriyoları her an izlenmesini sağlayan kapalı devre kamera sistemidir. Time Laps- gerçek zamanlı embriyo izlenmesi olarak da geçer. Embriyoları standartta her gün 1-2 dakikalık embriyolog kontrolüyle değerlendirilir. Oysa bu yöntemde erken bölünme, embriyodaki anormal durumların hangi aşamada başladığı geriye dönük kayıtlardan da bakılarak, birbirine benzeyen embriyoların geçmişinde hangisi daha iyi performansta ise  seçilmesini sağlayabilir. Ayrıca kapalı sistemden günlük olarak dışarı alınmadan izlendiklerinden dolayı ortam değişikliğinden daha az etkilenirler. Yani embriyo kalitesine katkısı olmamakla birlikte seçim için bazı durumlarda önem kazanabilir.

Embriyolarıma lazer uygulaması, inceltme yapılmalı mı?

Asiste hatching, kabuk inceltme gibi tabirler yaygındır. Embriyonun rahme tutunması sırasındaki dış çeperinde kalınlık var ise bunu transferden hemen önce mekanik ama daha sıklıkla lazer ile inceltme yoluna gidilebilir. Kişiye ve embriyoya özgü olarak embriyologlarca mikroskop altında yapılır.

En nihayetinde tüm bu anlatılanların sonu gebeliğe ulaşılan yolun kısa ve başarılı olması içindir. Her uygulama her hasta için uygun değildir. O nedenle takip doktorunuzla sizin için doğru olan yolu bulmak ve bunu konuşmak, anlamak sağlıklı olan seçenektir.

Transfer aşamasına gelmiş embriyolar yumurta toplama işlemini takip eden 2. ila 6. gün arasında ince bir kateter yardımı ile rahime transfer edilir. Transfer edilecek embriyolar dikkatle seçilmelidir. Transfer için gelişim evresine uygun bölünmesini tamamlamış, en kaliteli embriyolar tercih edilir.

Transfer edilecek embriyo sayısı 1-2’dir. Bu sayı belirlenirken kadının yaşı, embriyoların kalitesi ve daha önceki IVF denemeleri göz önüne alınır. Ülkemizde yönetmelik 35 yaşın altında ilk 2 tüpbebek tedavisinde 1, sonrasında en fazla 2 adet embriyo transferine izin vermektedir. 35 yaş ve üstü kadınlarda ise geçmiş IVF denemelerine bakılmaksızın en fazla 2 adet embriyo transfer edilebilir.

Embriyo transferinde travma olması istenmez. Bu nedenle transfer öncesinde deneme transferi yapılmış, hastanın rahim ağzı kanalı, rahim pozisyonu, rahim uzunluğu belirlenmiş olmalıdır. Önceden elde edilen bu bilgiler ışığında gerçek transfer rahat bir şekilde yapılabilir.

Embriyo Transferinin  ultrason kontrolü altında yapılması daha sağlıklıdır. Böylelikle kateterin daha rahat yerleştirilmesi ve embriyoların rahim içersinde nereye konulduğunun tam olarak izlenebilmesi mümkün olur.

Embriyo Transferi nasıl yapılır?

Hasta jinekolojik masada, jinekolojik muayene şeklinde hazırlanır. Vajene spekulum yerleştirilerek rahim ağzı ortaya çıkarılır. Vajen ve rahim kanalı steril serum ve sıvılar ile temizlenir. Ultrason ekranının kılavuzluğunda, dış katater ile rahim ağzından ve kanalından geçilerek rahim boşluğuna ulaşılır. Rahim kanalını 1,5-2 cm geçtikten sonra dış katater ucunun daha fazla ilerletilmemesi gerekir.

Dış kataterin doğru yerde olduğundan emin olduktan sonra embriyolog transfer edilecek embriyoları iç katatere yerleştirir. Embriyoları taşıyan iç katater, dış kataterin içinden ilerletilerek, rahim boşluğuna ulaştırılır. Bir enjektör yardımıyla embriyolar endometriumun en uygun bölgesine bırakıldıktan sonra kataterler yavaş bir şekilde geri çekilir.

Transfer işlemi yapılırken rahimde kasılmaya, kanamaya veya travmaya yol açmayacak şekilde hareket edilmeli, katater rahim boşluğunun fundus kısmına değdirilmemelidir.

Bir tüp bebek deneme süreci (siklus) içinde endometrium kalınlığı yetersizliğinde, endometrial polip varlığında ya da transfere yakın zamanda kanaması olması durumunda embriyolar dondurularak daha sonra transfer edilmek üzere saklanır. Kanser kemoterapisi ya da radyoterapi öncesi de embriyo dondurulması önerilebilir.

Embriyolar nasıl dondurulur?

Embriyolar gelişim evrelerinin tümünde dondurulabilir. Dondurma işlemi embriyoları koruyucu bir sıvı ile karıştırılarak plastik tüp ya da cam ampullere konulması ve sıvı nitrojen içerisinde -196 derecede saklanması şeklinde gerçekleştirilir.

Dondurulmuş embriyolar çözülecekleri zaman sıvı nitrojenden çıkarılır, oda sıcaklığında çözülür, özel bir kültür ortamına alınarak ve inkübatöre konulur. Aynı gün içinde embriyoların transferi gerçekleştirilebilinir.

Dondurulmuş embriyolar ne kadar süre saklanabilir?

Ülkemiz yasalarına göre dondurulmuş embriyolar en fazla 5 yıl saklanabilmektedir. Beşinci yılın sonunda çiftin izni alınarak saklanma işlemine devam edilir ya da embriyolar imha edilir.

Dondurulmuş embriyolar çözüldüğünde canlılık durumları nedir?

Embriyolar iyi bir dondurma, çözdürme programında işleme tabi tutulmuşlarsa canlılık oranları yaklaşık %90-95’tir. Yani dondurulan her 10 embriyonun 9’u çözüldüğünde transfer edilebilir durumda olmaktadır. Klivaj dönemi adı verilen 2. veya 3.gün embriyolarında bu oran %98’lere kadar çıkabilmektedir.

Dondurulmuş embriyodan doğan bebeklerde sağlık sorunu olabilir mi?

Dondurulmuş çözülmüş embriyoların transferinden doğan bebeklerde doğuştan anomali görülme oranı diğerleri ile kıyaslandığında daha yüksek değildir. Sonuç olarak dondurulmuş embriyo uygulamaları hasta için güvenli ve ekonomik uygulamalardır.

Dondurulmuş embriyonun transferi

Dondurulmuş embriyo transferinde de temel prensip, hastanın rahim içi zarının (endometrium) yeterli kalınlığa ulaşması yani embriyonun gelişimi ve tutunması için hazır olmasıdır. Bunun için hastanın doğal adet döngüsü beklenir ya da ilaçlarla bu durum sağlanır.

Doğal adet siklusunda folikül takibi yapılır, rahim içi zarının kalınlaşması beklenir. Bu sürede kandaki hormon seviyeleri kontrol edilir. Genellikle transfer; yumurtlamadan (ovulasyondan) 2-3 gün sonra yapılır.

Dondurulmuş embriyo özel teknikler ile transferden önce çözünür ve transfer edilir. Transferden sonra ise progesteron ile destek tedavisi başlanır.

Genel olarak taze embriyo transferi dondurulmuş embriyo transferinden daha başarılı olabilmektedir. Dondurulmuş embriyo transferinin başarısında  embriyonun çözündürme teknikleri büyük rol oynamaktadır.

Transfer sonrası dikkat edilmesi gerekenler

Embriyo transferinden sonra çoğu hasta aşırı hassas davranarak günlük hayatlarına geri dönmede zorluk yaşayabilmektedir. Öksürmekten hapşırmaktan bile çekinen hastalar bulunmaktadır. Ancak rahat ve stressiz olmak ve tabi ki bazı hususlara özen göstermek yeterli olacaktır.

Dikkat edilmesi gerekenler şöyle sıralanabilir:

• Transferden hemen sonraki 3 gün evinizde dinlenmenizde yarar vardır.
• Transferden sonra duş almakta bir sakınca yoktur.
• Merdiven inip çıkmak, öksürmek, hapşırmak herhangi bir soruna neden olmamaktadır. Uzak durmanız gerekenler ağır egzersizler, ağır kaldırmak, ani hareketlerdir.
• Memelerde dolgunluk,  pembe-kırmızı damla şeklinde akıntılar gözlenebilir. Bu durum normaldir.
• Transferden sonra ve hatta tüm gebelik boyunca yemenize ve içtiklerinize dikkat etmek önemlidir.
• Sigara ve alkol asla tüketilmemelidir.
• Doktorunuza danışmadan asla ilaç kullanılmamalıdır

Yumurta dondurma tedavisi bekar kadınlarda, özellikle de erken menopoz riski taşıyan; kanser tedavileri ve sonrasında kemoterapi alan, yumurtalıklarına cerrahi işlem uygulanan, ailede erken menopoz hikayesi olan vb. hastalar için uygulanabilir.

Bu tedavi ile bir kadının anne olmak için ideal yaşlarında farklı sebeplerle elde edemediği şansını ileriki yaşlara taşımak mümkündür. Günümüzde daha çok kariyer odaklı kadınlar için alternatif tedavi olarak görünse de tıp pratiğimde meme kanseri veya genç yaş kan kanseri geçiren, şiddetli endometriozis-çikolata kisti olan, ailede anne-kız kardeş-teyze akrabalık bağında erken menopoz hikayesi olduğunu bilen, AMH testi düşük gelen ya da rutin muayenede ultrasonda yumurtalık rezervinde azalma tespit ettiğim hastalarımla da sıkça konuşup uygulamaya geçtiğimiz bir tedavidir, yumurta dondurma tedavisi.

Bu tedavi için hazırlık tüp bebek tedavilerindekine benzer. O yüzden konuyla ilgili arada size detay bilgiler konusunda site içi linkleri önereceğim. Öncelikle rutin jinekolojik muayene ve kan testlerinin yapılması gerekir. Jinekolojik muayene cinsel aktivitesi olan kadınlarda vajinal ultrason ile yapılabilirken bakire hastalarda karından yapılan ultrason muayeneleri de aydınlatıcı bilgi verebilir.

Muayene ardından T. C. Yasaları gereği özel ya da devlet kuruluşlarında da bu işlemi yaptıracak olsanız üç imzalı rapor gerekecektir. Bu rapor uygunluk sağlayan hastalarda zorluk yaşamadan kolaylıkla alınabilmektedir, gözünüzde hiç büyütmeyiniz.

Tedavinin başlangıcı adet kanamasının 2. ya da 3. günü olur. Şartlar uygun ise cilt altından, günlük uygulanacak hormon iğneleri ile hedefteki yumurta kesecikleri (foliküller) büyütülmeye başlanır. Bu tedavi sırasında 2-3 kez, bir kaç gün aralıklarla muayeneye gelmeniz gerekir. Uygun büyüklüğe ulaşıldığında yumurta olgunlaştırma ya da çatlatma iğnesi de denen başka bir cilt altı uygulanan iğne ile tetikleme yapılır ve bu kontrolden 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır.

Yumurta toplama işlemi tüp bebek laboratuvarlarında, anestezi altında gerçekleştirilir. Bu işlem vajinal ultrason eşliğinde yapıldığı gibi karından da tecrübeli hekimler tarafından, kızlık zarına zarar vermeden yapılabilir. Daha sonra alınan yumurtalar embriyologlarca değerlendirilip ve olgun, iyi kaliteli olanlar özel tekniklerle dondurulur ve saklanır.

Dondurulan yumurtalar ileride anne olmak isteyen, ancak doğal yollarla gebelik için şansını kaybetmiş kadınlar için gerçekten çok önemli bir sigorta sistemidir. 5 yıla kadar yasal saklanabilme şansı vardır. Çocuk istendiğinde yumurtalar çözdürülür, erkek spermi ile mikroenjeksiyon işlemi yapılır ve uygun kalitede embriyolar kadın rahmine doğru bir hazırlıkla transfer edilir. Bu tedaviler bir kadına yumurtalarını dondurduğu yaşındaki tüp bebek gebelik oranlarını sunacaktır.

Hayatı ertelemeden yaşayın, günü yaşayın (carpe diem) desek de bazen şartlar erteleme gerektirir. Tıp o noktada yumurta dondurma tedavileriyle sizin yanınızda. Yeter ki bu işlem için doğru kaynaklardan, güveniler bilgiler alıp, yetkin ellerde tedavinizi olun.

Tüp bebek; çocuk sahibi olarak yeni bir aile kurmak isteyen kişiler için günümüzde en çok başvurulan yöntem olarak ön plana çıkmaktadır. Tedavinin yıllar içinde gelişmesi, deneyimin artması ile oldukça başarılı sonuçlar alınmaktadır. Ancak bazı durumlarda tedavinin iptali söz konusu olabilmektedir.

Tüp bebek tedavisinin iptal edilmesinin nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Anne adayında yumurta olmaması: 35 yaş üzerindeki kadınların yumurtalık rezervlerinde azalma gözlenebilmektedir. Yaş ilerledikçe bu sorun daha sık gözlenmektedir. Bu durumda anne adayından yumurta elde edilemeyebilir. Yumurta olmayınca da tüp bebek uygulamasının başlatılması mümkün olmamaktadır ve tedavi sona erdirilir.
• Hiç sperm elde edilememesi: TESE yöntemi kullanılsa bile her erkekte sperm bulunamayabilir. Sperm olmadığında ise tüp bebek tedavisi mümkün değildir, bu nedenle iptal edilir.
• Döllenmenin gerçekleşmemesi: Bazı durumlarda sağlıklı yumurta ve sperm kullanılmasına rağmen döllenme sağlanamayabilir. Normal yollar ile (yani meniden) elde edilen spermlerin yumurtayı dölleme şansı %75, TESE yöntemi ile elde edilen spermlerin yumurtayı dölleme şansı ise yaklaşık %55’dir.
• Rahim duvarındaki sorunlar: Rahim duvarı (endometrium) embriyonun tutunmasını ve beslenmesini sağlar. Bazen rahim duvarı olması gerekenden daha kalın olabilmektedir. Bu durumda embriyonun tutunması mümkün olmaz. Bu sorun basit cerrahi işlemler ile düzeltilebilmektedir.  Durum düzeltildikten sonra tüp bebek tedavisine devam edilebilmektedir.
• Gebelik testi öncesinde kanamanın olması: Test öncesinde kanama meydana gelmesi, gebeliğin olmadığı anlamını taşıyacağından, tüp bebek tedavisi iptal edilir.
• Yumurtaların aşırı uyarılması: Tüp bebek tedavisi sırasında karşılaşılabilen durumlardan biridir ve polikistik over sendromundan muzdarip olan kadınlarda sık gözlenir.